Bun di bun on! Pels uffants da scoula voul quai dir star sü bod per ir a giavüschar il bun on. Pro vaschins, paraints e cuntschaints da chà in chà vana dürant tuot l’avantmezdi e tschüffan per la paja dutscharias, raps o otras piculezzas. La davomezdi s’inscuntra la giuventüm per ir a far la runda. La giuventüm va impustüt pro lur famiglias a giavüschar ün bun on, per baiver ün o tschel sanin e per chantar ün pêr chanzuns da cumpagnia. Magari resta eir ün o tschel quel di ün pa plü lönch pro’ls vaschins sco uschigliö.
La saira dal di dals trais rais s’inscuntra la giuventüm per üna tschaina da cumpagnia. La saira tard fana lura la runda tras cumün e rumischan tuot quai cha la glieud nun ha miss a lö. Permiss da tour es tuot quai chi nun es suot tet. Il di davo as chatta blera roba sün ün bel mantun sün Plaz. Chi chi tschercha chatta …
La sonda avant il prüm lündeschdi in favrer esa Schüschaiver a Ftan. Oriundamaing d’eira quai la festa da la saramantaziun dal cumün politic da Ftan. Cun la fusiun l’on 2015 nun ha la festa plü quista funcziun – ma listess vegn’la festagiada minch’on cun gronda paschiun da tuottas varts. La bunura s’inscuntran ils giuvens cun char e chavagl per ir a schmerdscher il bös-ch da Schüschaiver. La sort decida lura la saira chi chi til tschüffa, il rechav va a favur da la giuventüm. La davomezdi vegn trat oura la pêra. Mincha giuvenil ha ün marus / üna marusa da Schüschaiver e cun quella / quel chaminan lura accumpagnada da la musica nan da Ftan Pitschen fin sün scoula. Las giuvnas han aint il costüm engiadinais, ils giuvens chamisch’alba e brastoc cotschen. Sün scoula vegna lura ballà e fat festa – per tuots e tuottas – fin a bunura bod!
Il venderdi avant Chalandamarz van ils uffants pitschens chi nu van amo a scoula culs talocs. Vestits cullas blusas da paur, cul fazölin intuorn culöz, cul tingalin sül cheu e culla s-chella intuorn las spadlas vana tras cumün cun lur charrin ramassond dutscharias.
Il Chalandamarz sarà l’üsanza la plü cuntschainta – eir scha’l Chalandamarz da Ftan es ün zich oter co in tschels cumüns – nun es la feivra main gronda per quista tradiziun speciala.
Eir a Ftan vaja per s-chatschar l’inviern, demons e spierts per rituals da früttaivlezza e per cumanzar üna nouva stagiun – ma a Ftan nu’s faja quai cun bellas chanzuns, s-chellas e giaischlas – na a Ftan as faja quai cun mascras e vaschias da chucal. Dimena, la bunura van ils mats da scoula mascrats e cun confettis e vaschias da chucal tras cumün. Las mattas s’inscuntran a bunura bod per ir insembel in lur zop. Là mangian ellas insembel culazchun e – scha’ls mats nu tillas han chattadas – vana lura planet oura a’s laschar tschüffer dals mats. Ils mats dan a las mattas ed eir ad ün o tschel aspectatur cullas vaschias giò per la rain. La davomezdi esa insè il listess be cun la giuventüm e las giuvnas nu van as zoppar dimpersè as maisdan da prüma davent tanter tuot tschella gliud. La davomezdi sun eir giuvens homens maridats chi nu pon plü ir in mascra victimas fich retscherchadas.
La saira lura in chasa da scoula ha lö il bal ed il uffants preschaintan lur produziuns preparadas cun lur magisters/magistras. Vers las 23:00 vegn servi il cafè da la giuventüm e minchün as rinforza cun la marenda cha mincha famiglia piglia cun sai.
La bunura da Tschinquaisma fa la musica da Ftan ün concert ün pa special: fingià vers las 5:30 partan musicantas e musicants da Ftan Grond vers Ftan Pitschen e sunan corals in differents lös.
Ils övs in painch – insè daja però övs sbattüts – es üna tradiziun dals paurs. La saira avant cha las vachas giajan ad alp invidan els i’l restorant da cumün a mangiar övs in painch. Mincha paur metta a disposiziun övs e tuot la populaziun es amiaivemaing invidada.
Minch’on in lügl as preschainta la musica da Ftan cun ün concert da plaz a Ftan Grond o pro il Bügl Suot a Ftan Pitschen. I resunan suot il tschêl serain tuns da trumbetta, bass, bariton, posauna, battaria, clarinetta e saxofon da raduond trenta musicantas e musicants. I vala la paina da tadlar!
Minch’on dürant la stà spordscha la società da musica üna festa da god. La saira cun musica e bal, ma eir gös e concurrenzas invidan da gnir e far üna bella saira da cumpagnia.
Pel solit vers la fin da lügl invida la gruppa da corns da chatscha da Ftan ad üna saira folcloristica in Bügl Suot a Ftan Pitschen. L’atmosfera immez las chasas engiadinaisas es fich speciala e dà a la festa ün caracter fich special.
La saira dal di Naziunal vegn organisà ün pled ed ün aperitiv per tuot la populaziun.
La chatscha vala sco actività genuina da l’uman e vain predschada ferm in nossa regiun. Avant ün pêr ons es gnü fundà la gruppa da corns da chatscha chi s’ha fat tanter oter la lezcha d’annunzchar minch’on cun musica il cumanzamaint da la chatscha. Ün occurrenza chi fa cha’ls chatschaders tschüffan battacour.
Vers la fin da settember tuornan las vachas da l’Alp Laret. Vachas e pasters s’allegran da tuornar darcheu a chasa. Cun agüd da paurs e pauras vegnan las vachas decoradas cun cranzs e püschels d’fluors. Rivats in cumün pisseran ils paurs obain la giuventüm pel bainstar culinaric.
Dals 1. als 24 da december as poja contemplar mincha di ün’otra bella fanestra d’Advent. Pro l’avertüra dad üna o tschella fanestra vegn dafatta sport ün pitschen aperitv.
Il cor masdà da Ftan invida a tuot la populaziun da gnir cun els a chantar intuorn cumün. Chantats vegnan impustüt corals ed otras chanzuns da Nadal. Il chant da Nadal ha lö pel solit ils 22 obain 23 da december a las 20:00.
Il Bös-chin es la festa da baselgia impustüt per uffants e famiglias. Ils uffants preschaintan lur producziuns ed a la fin chantan tuots insembel «O bainvgnü Nadal». Cun quai cumainzan ufficialmaing las vacanzas da Nadal.
Ils musicants e las musicantas da la musica da Ftan nu pon durmir a Silvester uschè lönch sco chi vessan forsa jent. A las 9:00 cumainza la tura tras cumün: da bügl a bügl sunan els / ellas differents tocs e s’allegran da numerus spectaturs e spectaturas.
… e per vos interess vi da proFtan.
Nus tils dain resposta plü svelt pussibel.
